Чăтăмлă та тỹсĕмлĕпулма кашни çын пултараймасть çав. Вăл çанă тавăрса, малашлăха пăхса ĕçлекене çеç парăнать. Çак паха енсем шăпах Анат Туçара пурăннă Михаил Долговăн пулнах.

Михаил Герасимович çуралнăранпа 120 çул тултарнине Юхмапа Пăла тăрăхĕнче анлăн паллă турĕç. Вĕсен çемйине эпĕ ачаранах пĕлетĕп. Пĕр-пĕринчен çывăхра пурăннă. Тата хĕрĕпе Валентинăпа 10 çул пĕр класра, пĕр парта хушшинче ларса вĕреннĕ.

Михаил Герасимовичăн мăшăрĕ Анна Михайловна та ырă кăмăллă, сăпайлă хĕрарăмччĕ. Вĕсем пĕр-пĕрне юратса, çемье пуçĕн сăмахне тĕпе хурса, хакласа пурăннă.

Анна аппан ырă ĕçĕсем çинчен каласа та пĕтерме çук. Вырăнлă канашсем паратчĕ вăл. Мĕн чухлĕ хĕрарăм пыман-ши ун патне? 1950-1960 çулсенче, М. Долгов председательте ĕçленĕ чухне, "Гвардеец" колхозра хăна çурчĕ те, столовăй та пулман. Республикăран, районтан килекен пуçлăхсемпе хăнасем яланах вĕсем патне чей ĕçме чарăннă. Шетникĕ-шетникĕпе купăста, помидор, хăяр тăварлатчĕ, çисе тăранмалла марччĕ. Кашни ачин çуралнă кунне хурлăханран торт пĕçерсе хăналатчĕ.

4 хĕр çитĕнтернĕ вĕсем. Мариэттăпа Валентина шкултан медальпе вĕренсе тухнă. Пурте аслă пĕлỹллĕ. Мăн кăмăллăхĕ çукчĕ вĕсен. Çуллахи вăхăтра колхозра ĕçлетчĕç.

Эпĕ те Михаил Герасимович патĕнче 3 çул секретарьте ĕçлерĕм. Унран нумай лайăххине илтĕм. Ырă сĕнĕвĕсене тĕпе хума тăрăшрăм. Унăн çирĕплĕхĕнчен тĕлĕнеттĕм.

Пирĕн колхоз 8 ялтан тăнă. 1950-1960 çулсенче халăх ытлă-çитлĕ пурнăçпа пурăнайман. Çурт-йĕр лартмалла, ачисене вĕрентмелле, тумлантармалла. Михаил Герасимович кашнинех пулăшма тăрăшнă. Ун патне 6-7 çухрăмран ватăсем пулăшу ыйтма çỹретчĕç. Района мĕне тухсан каялла килессе 3-4 сехет кĕтсе ларатчĕç. Колхозра ĕçлекенсене çав тери лайăх пăхатчĕ. Ялта пурăнакансене йỹн хакпа тĕрлĕ таварпа тивĕçтерме те май тупатчĕ. Мĕн тери савăнăç пулнă çакă.

Тăрăшса ĕçлекенсене тỹлевсĕр санаторисене, кану çурчĕсене, профилакторисене яратчĕ. Колхозниксем çуллен хулана театр, концерт курма автобуспа каятчĕç. Чăвашăн йăли-йĕркине те манмастчĕ. Кĕрхи ĕçсене вĕçлесен пĕр кун пĕр касра, тепринче тепĕр касра уяв йĕркелетчĕç.

М.Долгов хуçалăха аталантарма нумай вăй хучĕ. Çав вăхăтра колхоз мĕнле тĕрекленсе кайрĕ. Специалистсене ĕçе суйласа, лайăх вĕренекенсене, ял хуçалăхĕпе интересленекенсене илетчĕ. Колхоза практикăна килекенсене тимлĕн сăнатчĕ. Диплом илсен ĕçе чĕнетчĕ. Вĕсен хушшинче В.Шадриков та пулнă. Вăл Михаил Герасимовичăн хĕрне Валентинăна качча илнĕ. Ăрăва малалла тăсакансем 60 çул пĕрле пурăнса 2 ывăл çитĕнтернĕ.

Михаил Герасимович ĕçĕ паянхи кун та курăмлă. Çакна вăл çуралнăранпа 120 çул çитнине халалласа йĕркеленĕ мероприятинче каланă сăмахсем те уççăн çирĕплетеççĕ. Истори страницине вăл ылтăн саспаллипе çырăнса юлнăнах туйăнать.

Зинаида КУЗНЕЦОВА